рд╕ोрдорд╡ाрд░, 29 рдордИ 2023

ЁЯФеSwami Vivekananda's thoughts about India{ рднाрд░рдд рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдХे рд╡िрдЪाрд░}

   рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрджः

рдЗрдирдХा рдЬрди्рдо 1862 рдоें рд╣ुрдЖ। рд╡े рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ा рдХे рдХाрд░рдг рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд╕ंрдкрд░्рдХ рдоें рдЖрдпे рддрдеा рдЙрдирдХे рд╢िрд╖्рдп рдмрди рдЧрдпे। рдЗрди्рд╣ोंрдиे рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдЙрдкрджेрд╢ों рдХो рд▓ोрдЧों рдХे рдмीрдЪ рдк्рд░рдЪाрд░िрдд рдХिрдпा рддрдеा рдЗрди्рд╣ें рддрдд्рдХाрд▓ीрди рднाрд░рддीрдп рд╕рдоाрдЬ рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк рдЬ्рдпाрджा рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рдмрдиाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा। рд╡े рдирд╡-рд╣िрди्рджूрд╡ाрдж рдХे рдЙрдкрджेрд╢рдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрднрд░े। рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдиे рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ाрдУं рдПрд╡ं рдЙрдкрджेрд╢ों рдХो рдк्рд░рдЪाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे 1897 рдоें рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рд╢िрдХ्рд╖ाрдУं, рдЙрдкрдиिрд╖рдж рдПрд╡ं рдЧीрддा рдХे рджрд░्рд╢рди рддрдеा рдмुрдж्рдз рдПрд╡ं рдпीрд╢ु рдХे рдЙрдкрджेрд╢ों рдХो рдЖрдзाрд░ рдмрдиाрдХрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдиे рд╡िрд╢्рд╡ рдХो рдоाрдирд╡ рдоूрд▓्рдпों рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рджी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХрд░्рдо рдкрд░ рдЬोрд░ рджिрдпा рдФрд░ рдХрд╣ा рдХि рдЕрдЧрд░ рдЬ्рдЮाрди рдХे рд╕ाрде рдЬिрд╕ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд╣рдо рд░рд╣рддे рд╣ैं, рдЙрд╕рдоें рдХрд░्рдо рди рдХिрдпा рдЬाрдпे рддो рдЬ्рдЮाрди рдиिрд░рд░्рдердХ рд╣ै।



рд╕्рд╡ाрдоीрд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдиे рд╕рд░्рд╡рдзрд░्рдо рд╕рдорднाрд╡ рдХी рдШोрд╖рдгा рдХी рдФрд░ рдзाрд░्рдоिрдХ рдоाрдорд▓ों рдоें рд╣рд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рднी рд╕ंрдХीрд░्рдгрддा рдХी рдиिंрджा рдХी। 1898 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓िрдЦा 'рд╣рдоाрд░ी рдоाрдд्рд░рднूрдоि рдХे рд▓िрдпे рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рджो рдорд╣ाрди рдзрд░्рдоों, рд╣िрди्рджू рдПрд╡ं рдоुрд╕्рд▓िрдо рдХी рдк्рд░рдгाрд▓िрдпों рдХा рд╕ंрдЧрдо рд╣ी рдПрдХ рдоाрдд्рд░ рдЖрд╢ा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХे рдкृрдердХрддाрд╡ाрджी рд╕िрдж्рдзांрдд рдХी рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХी рддрдеा рдЙрд╕рдХे 'рдоुрдЭे рдордд рджुрдУ рдХे рдЖрджрд░्рд╢ рдХो рдЙрд╕рдХी рдПрдХ рдмрдб़ी рднूрд▓ рдмрддाрдпा। рд╕ाрдзाрд░рдг рдЬрдирддा рдХे рджुःрдЦ рдПрд╡ं рдХрдаिрдиाрдЗрдпों рд╕े рдкрд░िрдЪिрдд рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкूрд░े рджेрд╢ рдХी рдпाрдд्рд░ा рдХी рддрдеा рдХрд╣ा "рдЬिрд╕ рдПрдХ рдоाрдд्рд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдкрд░ рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддा рд╣ूँ... рд╡рд╣ рдоेрд░ा рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕рдм рджेрд╢ों рдХा рджुрдЦी, рдкीрдб़िрдд рдФрд░ 'рджрд░िрдж्рд░рдЬрди рд╣ै'। рдЙрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, рдХिрд╕ी рднूрдЦे рдХो рдзाрд░्рдоिрдХ рдЙрдкрджेрд╢ рджेрдиा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЕрдкрдоाрди рдХрд░рдиे рдЬैрд╕ा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджेрд╢рд╡ाрд╕िрдпों рд╕े рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा, рд╕рдоाрдирддा рдПрд╡ं рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╕ोрдЪ рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдкीрд▓ рдХी।


,рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдПрдХ рдорд╣ाрди рдоाрдирд╡рддाрд╡ाрджी рд╡्рдпрдХ्рддि рдеे рддрдеा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрдирд╡ीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рдПрд╡ं рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХाрд░्рдп рдХो рдЕрдкрдиा рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдмрдиाрдпा। рдоिрд╢рди рдиे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдПрд╡ं рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕ुрдзाрд░ рдХे рдЕрдиेрдХ рдХाрд░्рдп рдХिрдпे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд░्рдордлрд▓ рдХी рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪрддा рдХो рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЗрд╕े рд╣ी рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рдмрддाрдпा। рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдиे рдЬीрд╡ рдХी рд╕ेрд╡ा рдХी рддुрд▓рдиा рд╢िрд╡ рдХी рдкूрдЬा рд╕े рдХी। рдЙрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬीрд╡рди рд╕्рд╡рдпं рдПрдХ рдзрд░्рдо рд╣ै। рдХрд░्рдо рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рдоाрдирд╡ рдХा рджैрд╡ीрдп рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рддрдд्рдХाрд▓ीрди рддрдХрдиीрдХ рдПрд╡ं рдЖрдзुрдиिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдоाрдирд╡рдоाрдд्рд░ рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рд╣ेрддु рдХрд░рдиे рдХी рдорд╣рддा рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдХी। рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдиे рдЕрдкрдиे рдоाрдирд╡рддाрд╡ाрджी рдФрд░ рдХाрд░्рдп рд╕рдо्рдмंрдзी рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рд░ूрдк рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे рджेрд╢ рдХे рд╡िрднिрди्рди рднाрдЧों рдоें рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдХी рдЕрдиेрдХ рд╢ाрдЦाрдпें рд╕्рдеाрдкिрдд рдХी। рдЗрд╕ рдоिрд╢рди рдиे рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдпे рд╕्рдХूрд▓, рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, рджрдпाрдЦाрдиे, рдЕрдиाрдеाрд▓рдп рдЗрдд्рдпाрджि рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। рд╡िрдЬрди, рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЖрдкрджाрдУं рдпрдпा-рдмाрдж, рд╕ूрдЦे рдПрд╡ं рдорд╣ाрдоाрд░ी рдЗрдд्рдпाрджि рдоें рднी рд▓ोрдЧों рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдХे рд▓िрдпे рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рдеा। рдоिрд╢рди рдиे рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕ंрдЧрдарди рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХिрдпा। рдоिрд╢рди рдПрдХ рд╣िрди्рджू рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕ंрдЧрдарди рдеा рдХिंрддु рдЗрд╕рдиे рдЕрди्рдп рдХो рднी рдорд╣ाрди рдмрддाрдпा। рдЖрд░्рдп рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд, рдоिрд╢рди рдиे рдоूрд░्рддिрдкूрдЬा рдХा рд╕рдорд░्рдерди рдХिрдпा। 

1 рдЗрд╕рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, рдоूрд░्рддिрдкूрдЬा, рдЙрдкाрд╕рдиा рдХा рдЙрдд्рддрдо рдПрд╡ं рд╕рд░рд▓ рддрд░ीрдХा рд╣ै। рдоूрд░्рддिрдкूрдЬा рд╕े рдЖрдз्рдпाрдд्рдорд╡ाрдж рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдмрдб़ी рд╕рд░рд▓рддा рд╕े рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдоूрд░्рддिрдкूрдЬा рд╕े рдХोрдИ рднी рдордиुрд╖्рдп рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд╕рдордп рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╡ंрджрдиा рдоें рдиिрдкुрдг рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдпा рд╡ेрджांрдд рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рд╣िрди्рджू рд╕рдЪ्рдЪा рд╣िрди्рджू рдПрд╡ं рдХ्рд░िрд╢्рдЪिрдпрди рд╕рдЪ्рдпा рдХ्рд░िрд╢्рдЪिрдпрди рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ै।


рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдиे 1893 рдоें рд╢िрдХाрдЧो (рдЕрдоेрд░िрдХा) рдоें рд╕рдо्рдкрди्рди рд╡िрд╢्рд╡ рдзрд░्рдо рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдоें рд▓ोрдЧों рдХो рдпрд╣ рдмрддाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рдХि рд╡ेрджांрдд рдХेрд╡рд▓ рд╣िрди्рджुрдУं рдХा рд╣ी рдирд╣ीं рдЕрдкिрддु рд╕рднी рдордиुрд╖्рдпों рдХा рдзрд░्рдо рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЖрдз्рдпाрдд्рдорд╡ाрдж рдПрд╡ं рднौрддिрдХрддाрд╡ाрдж рдХे рд╕ंрддुрд▓рди рдкрд░ рдмрд▓ рджिрдпा। рдЗрд╕ рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдХि рдпрджि рдкрд╢्рдЪिрдо рдХे рднौрддिрдХрддाрд╡ाрдж рдПрд╡ं рдкूрд░्рд╡ рдХे рдЖрдз्рдпाрдд्рдорд╡ाрдж рдХा рд╕рдо्рдоिрд╢्рд░рдг рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрдпे рддो рдпрд╣ рдоाрдирд╡ рдЬाрддि рдХी рднрд▓ाрдИ рдХा рд╕рд░्рд╡ोрдд्рддрдо рдоाрд░्рдЧ рд╣ोрдЧा।


рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдиे рдХрднी рд▓ोрдЧों рдХो рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕ंрджेрд╢ рдирд╣ीं рджिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджेрд╢ рдХी рдпुрд╡ा рдкीрдв़ी рд╕े рдЕрдкीрд▓ рдХी рдХि рд╡े рднाрд░рдд рдХी рдк्рд░ाрдЪीрди рд╕рдн्рдпрддा рдкрд░ рдЧрд░्рд╡ рдХрд░ें рддрдеा рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рднाрд░рдд рдХी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рдоाрдирд╡ рдЬाрддि рдХे рдХрд▓्рдпाрдгाрд░्рде рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░ें। рд╡े рднाрд░рдд рдХो рдПрдХ рдЬाрдЧृрдд рдПрд╡ं рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдмрдиाрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे рд╡े рдЬाрддिрд╡ाрдж, рдЫुрдЖрдЫूрдд рдПрд╡ं рд╡िрд╖рдорддा рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рджुрд░्рдмрд▓ рд╣ोрдиे рдХा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХाрд░рдХ рдоाрдирддे рдеे рдЙрди्рд╣ें рднाрд░рдд рдХी рдЬрдирддा рдХी рд╢рдХ्рддि рдоें рдкूрд░्рдг 1 рдЖрд╕्рдеा рдеी। рдЙрдирдХा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдеा рдХि рдПрдХ рджिрди рднाрд░рдд рдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╣ोрдЧा рддрдеा рджेрд╢ рд╕े рдЕрд╢िрдХ्рд╖ा рдПрд╡ं рдЧрд░ीрдмी рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрдпेрдЧी।



рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:

рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд▓ोрдХрджेрд╡рддा рд░ाрдорджेрд╡рдЬी

рдмाрдмा рд░ाрдорджेрд╡:- рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди, рдЧुрдЬрд░ाрдд, рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢, рдЙрдд्рддрд░рдк्рд░рджेрд╢, рдкंрдЬाрдм рдЖрджि рд░ाрдЬ्рдпों рдоें 'рд░ाрдорд╕ा рдкीрд░', 'рд░ुрдгीрдЪा рд░ा рдзрдгी' рд╡ '...